បក្សប្រឆាំងនិងសង្គមស៊ីវិលទាមទារឱ្យម្ចាស់ជំនួយជួយតម្រង់ផ្លូវរដ្ឋាភិបាល

លោក សុន ឆ័យ អ្នក តំណាង រាស្ត្រ គណបក្ស សម រង្ស៊ី បាន មាន ប្រសាសន៍ ថា
ម្ចាស់ ជំនួយ គួរតែ យក ឱកាស នេះ ដើម្បី ជម្រុញ រដ្ឋា ភិបាល ធ្វើការ កែប្រែ ឱ្យ
ប្រសើរ ឡើង នូវ តម្លាភាព លើចំណូល ដែល បាន មកពី ធនធានរ៉ែ និង
ចំណូល ផ្សេងៗ។

អ្នកតំណាងរាស្ត្រដែលមានថ្វីមាត់រូបនេះបានសង្កត់ធ្ងន់ថា «ម្ចាស់ជំនួយមានសិទ្ធិពេញលេញក្នុង
ការទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលមានតម្លាភាពមុនពេលពួកគេផ្តល់ជំនួយបន្ថែមទៀត »។

ជាមួយគ្នានេះ លោក សុន ឆ័យ បានចោទជាសំណួរថា តើអ្នកអាចនិយាយអំពីអភិបាលកិច្ចល្អយ៉ាង
ដូចម្តេចនៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលមិនបានរៀបចំឱ្យមានតម្លាភាពផងនោះ ?

ដោយឡែកសកម្មជនម្នាក់ នៃអង្គការឃ្លាំមើលបរិស្ថានពិភព លោក (Global Witness) បានលើក
ឡើងថាបញ្ហាដ៏ចម្បង មួយគឺជាស្តង់ដាររួមនេះ មិនឯកភាពគ្នា។«ដូច្នេះវាគ្មានធ្មេញទេ»។

សកម្មជនដដែលនេះបាន ថ្លែងទៀតថា «ជំនួយបន្តហូរចូលទោះបីជាពុំមានការអនុវត្ត ឬពុំមាន
ដំណើរការឆ្ពោះទៅរក ស្តង់ដារនោះយ៉ាងណាក៏ដោយ»។

យើងគួរបញ្ជាក់ផងដែរថា បញ្ហាសិទ្ធិទទួលបានដីធ្លីបរិស្ថាននិងតម្លាភាពចំណូលបានមកពីឧស្សា
ហកម្មរុករករ៉ែគឺជាចំណុច ចាប់អារម្មណ៍នៅក្នុងអនុសាសន៍ របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលបាន
ផ្សព្វផ្សាយនៅមុនពេលមានកិច្ចប្រជុំដ៏សំខាន់រវាងរដ្ឋាភិបាល និងប្រទេសម្ចាស់ជំនួយ ដែលគ្រោង
នឹងធ្វើនៅសប្តាហ៍ក្រោយនេះ។

ឯកសារដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃអង្គារកន្លងទៅ ក្នុងសិក្ខាសាលាមួយនៅទីក្រុងភ្នំពេញ
បានវាយតម្លៃអំពីដំណើរការ វិវឌ្ឍរបស់រដ្ឋាភិបាលលើស្តង់ ដារកំណែទម្រង់មួយចំនួនដែលគេ
ស្គាល់ថា ជាសូចនាករត្រួត ពិនិត្យរួមគ្នា ដែលត្រូវបានភ្ជាប់ ទៅនឹងការផ្តល់ឱ្យនូវជំនួយអភិ វឌ្ឍន៍
ពីប្រទេសម្ចាស់ជំនួយ។

សិក្ខាសាលានេះត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅមុនវេទិកាសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាដែលគ្រោង
នឹងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី២ និងទី៣ ខែ មិថុនាឆ្នាំ២០១០ ហើយនៅក្នុងវេទិកានោះ ក្រុមប្រទេសជាម្ចាស់
ជំនួយនឹងធ្វើការវាយតម្លៃលើដំណើរការវិវឌ្ឍន៍របស់រដ្ឋាភិបាលផ្អែកទៅលើសូចនាកររួមគ្នាដែល
បានឯកភាពកាលពីមុននិងបង្កើតអាទិភាពអភិវឌ្ឍន៍ សម្រាប់រយៈពេល១៨ខែបន្ទាប់។

យោងតាមការព្យាករណ៍ របស់ IMF ដែលផ្សព្វផ្សាយកាលពីខែកញ្ញានៅក្នុងវេទិការដ្ឋាភិបាលនិង
ម្ចាស់ជំនួយលើកមុន ដែលប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៨ គឺម្ចាស់ជំនួយបានសន្យាផ្តល់ថវិកា
៩៥១,៥លាន ដុល្លារ ជាជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ដែល កើនឡើងពី៦៨៩លានដុល្លារលើសឆ្នាំ២០០៧ទៀត។

ក្នុងចំណោមការបារម្ភសំខាន់ៗ ដែលមាននៅក្នុងរបាយការណ៍ លំអិតរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល
គឺផ្តោតទៅលើបញ្ហាធនធានធម្មជាតិ និងសិទ្ធិដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ។របាយការណ៍មួយដែល
បានអំពាវនាវឱ្យមានការអនុវត្ត ដោយពេញលេញនូវច្បាប់ភូមិបាលបានលើកឡើងថា ទោះបីជា
សិទ្ធិរបស់ជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយច្បាប់ ជាតិ និងអន្តរជាតិក្តី ប៉ុន្តែនៅទូទាំង
ប្រទេសមានករណីរំលោភ បំពានធ្ងន់ធ្ងរទៅលើដីធ្លី និងសិទ្ធិទទួលបានធនធានរបស់ពលរដ្ឋជាជន
ជាតិភាគតិច។

មានន័យថា តម្លាភាពនៃចំណូលដែលបានមកពីធនធាន ធម្មជាតិក៏ជាបញ្ហាធំនៅក្នុងវេទិការដ្ឋាភិ
បាលនិងម្ចាស់ជំនួយ នៅសប្តាហ៍ក្រោយនេះដែរ។ ព្រោះក្រោយពីមានការលើកឡើងរបស់លោក
ហ៊ុន សែន កាលពីខែមុនដែលថាក្រុមហ៊ុនប្រេងយក្សរបស់បារាំងតូតាល់បានបង់ប្រាក់សរុប២៨
លានដុល្លារដើម្បីទទួលបានសិទ្ធិរុក រកប្រេងក្នុងទឹកនៅតំបន់ឈូងសមុទ្រកម្ពុជា-ថៃ។

ក្នុងសេចក្តីប្រកាសចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២៩ខែមេសា អង្គការ Global Witness ដែលជាអង្គការ
ឃ្លាំមើលបរិស្ថានពិភព លោកបានលើកឡើងថាវេទិកា នេះគួរតែត្រូវបានប្រើជាឱកាសសម្រាប់ម្ចាស់
ជំនួយសួរសំណួរ ធ្ងន់ៗអំពីការបង់ប្រាក់បែបនេះ។ ហើយថា តើថវិកាទាំងអស់នេះ ត្រូវបានបញ្ចូល
ក្នុងគណនីរបស់ជាតិដែរ ឬទេ ?

របាយការណ៍លំអិតដែល និពន្ធដោយអង្គការពលរដ្ឋកម្ពុជា សម្រាប់តម្លាភាព នៃចំណូលពីធនធាន
ធម្មជាតិបានកោតសរសើររដ្ឋាភិបាលដែលបានដាក់ឱ្យប្រើនូវកម្មវិធីកំណែទម្រង់ការគ្រប់គ្រង
ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈដែលរួមមានការសន្យាអនុវត្តនូវការផ្តួចផ្តើមតម្លាភាពពីឧស្សាហកម្ម រ៉ែ ដែលជា
ស្តង់ដារអន្តរជាតិ មួយសម្រាប់វិស័យឧស្សាហកម្ម ធនធានរ៉ែ។

យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក សុន ឆ័យ សមាជិកសភាគណបក្សសមរង្ស៊ីបានមានប្រសាសន៍ថា ម្ចាស់
ជំនួយគួរតែយកឱកាស នេះដើម្បីជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើ ការកែប្រែឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងនូវតម្លា
ភាពលើចំណូល ដែលបានមកពីធនធានរ៉ែ និង ចំណូលផ្សេងៗ។

លោកបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា ម្ចាស់ជំនួយមានសិទ្ធិពេញលេញដើម្បីទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុង
ភ្នំពេញមានតម្លាភាពមុនពេល ពួកគេផ្តល់ជំនួយបន្ថែមទៀត។

លោកសុន ឆ័យ បានសង្កត់ ធ្ងន់ថា រហូតមកដល់ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលបានបង្ហាញថា ខ្លួនឯងមាន
ជំនាញក្នុងការបំភ័ន្តម្ចាស់ជំនួយ ហើយថា ជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលប្រទេសលោកខាងលិចទន់ជ្រាយ
ដោយសារតែការកើនឡើងនៃឥទ្ធិពលចិន ជាប្រទេសមួយដែលមិនចូលរួមក្នុងដំណើរការនៃវេទិកា
នេះ។

លោក ស៊ិន សុមុន្នី នាយក ប្រតិបត្តិ Medicam ដែលជាសម្ព័ន្ធអង្គការនៃអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលធ្វើ
ការងារទាក់ទង នឹងបញ្ហាសុខភាពបានថ្លែងថា ដំណើរការវេទិកានេះមានតម្លៃខ្លាំងណាស់សម្រាប់
ការពង្រឹងវប្បធម៌នៃការបើកចំហរចំពោះការផ្លាស់ប្តូររវាងស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិ
បាល។ ដូច្នេះយើងត្រូវតែកែប្រែវប្បធម៌នៃការពិភាក្សាក្នុងចំណោមអ្នកនយោបាយ និង សង្គមស៊ីវិល
យើងត្រូវតែបង្កើត វប្បធម៌នៃការពិភាក្សាឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយថែមទៀត៕